ЧАШМ БА РОҲИ БОБОИ БАРФӢ ВА АРЧАИ СОЛИНАВӢ

СУРУДИ СОЛИНАВӢ

ДАР АТРОФИ АРЧА

Аз панҷ нафар, ки бо эшон каме ошноӣ дорам, якояк пурсон шудам, ки дар бораи Соли нав чӣ медонед, посух медоданд, ки ин шеърро:

Соли нав омад, шоду ғазалхон!

Табрик созем, онро рафиқон!

Имрӯз-рӯзи якуми январ,

Рӯзи муборак, рӯзи мунаввар!...

Аммо дар посух ба ин суол, ки дар бораи иди Наврӯз чӣ шеър медонед, танҳо ду нафарашон ду мисраӣ шеър гуфтанд. Дигар аслан ҷойи хиҷолат буд, ки дар бораи Наврӯз, ки қасидаҳо суруда шудаанду китобҳо таълиф гаштаанд, тоҷик чизеро надонад. Аммо ҳамаи онҳо гуфтанд, ки иди солинавии мо асосан ҳамин Наврӯз аст.

Дар воқеъ, дигар ҳама хурду бузурге, ки каме ҳам аз фарҳанги миллии тоҷикӣ дарак доранд, медонанд, ки Соли нави тоҷикон Наврӯз аст, баробар ба 20-21-уми марти баҳори нозанин, на аввали январи зимистони қаҳратун.

ТАБЛИҒИ ТАҶЛИЛИ СОЛИ НАВ ВА

ХУДБОХТАГИИ ТОҶИКӢ

Аммо одат шудааст, ки баробари ақвоми ғарбӣ, хусусан русҳо, Соли навро дар зимистони сард "таҷлил" мекунем. Декабр надаромада, ки дар дӯкону бозорҳо савдои ашёи ороишии солинавӣ авҷ мегирад ва радиову телевизиони миллии кишвар бо симову садои нухбагони рӯзноманигории миллӣ (Шабакаи аввал, телевизиони "Сафина" ва монанди инҳо) ба таблиғи "Соли нав" мепардозанд. Аҷаб кору аҷаб боре! Иддао аз миллатдӯстиву фарҳанги миллӣ ва таблиғи фарҳанги бегона. Лутфан таблиғгарони иди Соли нав ба осори классиконе, ки танҳо мояи ифтихори миллӣ бо?ӣ мондаанд, рӯй биоранд ва ба мардуми масруфи кишвар, ки дар пайи ободии рӯзгори хешанду ҳамагӣ чан соатаки шабҳо назди телевизион менишинанд, бигӯянд, ки ба ҷуз дар замони Шӯравӣ, аниқтар бигӯем, дар аҳди ҳукумати истибдодии русҳои кремлӣ, дар чӣ давру замоне ТОҶИК дар сардиҳои январ "Соли нав"-ро ҷашн мегирифтааст? Ё Соли нави ғарбӣ аз Наврӯзи нозанини таърихии форсиён дида, барои тоҷик муносибтар аст? Ҳаргиз не! Ба хотири бегонамаобӣ Соли навро барои тоҷик ҳамвазни Наврӯз қарор додан ҷиноят аст. Ҷинояти таърихӣ, ки ворисони ин марзу бум онро ҳаргиз намебахшанд! Агар барои тоҷик дар баробари ҳидоят ба буридани арчаи сабз фурсати ёдгирии сохтани велосипедро медоданд, қабули Соли нав дар январ ҳам ма?бул мебуд. Бар илова мардуме, ки тоҷикони имрӯзӣ Соли навро аз ҳаммилатони онҳо "мерос" гирифтаанд, тоҷикро "чиркин" мебинанд, таҳқир мекунанд, тӯҳмат мезананд, нодон мегӯянд ва дар ниҳоят тоҷикро дар матбуоташон торик нишон медиҳанд. Агар воқеъбинона бингарем, сазои миллате, ки қадри номус, худӣ, ватан, фарҳанг ва дини худро намедонад, бояд аз ин бадтар бошад. Ҳамаи ин дар ҳолест, ки бо тақлид аз ақвоми ғарб замони омад-омади Соли нав арчаҳои солинавии 17 ва 21-метра дар пойтахти тоҷикон қомат меафрозанд. Арчаи 21-метраро пайкараҳои шоҳ Исмоили Сомонӣ ва Абӯадуллоҳ Рӯдакии ҷавон мебинанд. Агар зинда мебуданд, шояд мегуфтанд, ки Соли нав муборак!!! Аммо яқин аст, ки мастигарии ҳамқавмонашон барояшон писанд намеафтод. Шояд дар наздикии пайкараи Фирдавсӣ арчае дигар насб шавад. Ва ӯ ҳайрон хоҳад шуд, ки шояд шоҳони Сосонӣ низ Соли наву арчаи буланд доштаанд, вале чаро дар "Худойномак" зикраш накардаанд?!

Мутаассифона, азобу машаққате, ки тоҷик дар кишвари хирсҳо мекашад, аз дасти чоплусу пастфитрату худбохтагони худаш ҳаст ва маҳз чунинҳо боис шудаанд, ки номи тоҷикро паст бизананд. Хушбахтона, дар баробари бархе беномусон, ки ҳамватанони худро барои ширин кардани хеш дар назди пулисҳои дар асл ҷинояткор мефурӯшанд, мардони бономусу серғайрат ва бошарафу ҳувият ҳастанд, ки ҷазабаи номи тоҷикро бо тавони мардонагии хеш нигоҳ медоранд. Агарчанде теъдодашон кам аст, вале онҳо ҳамон дусадеанд, ки Фирдавсии бузургвор онҳор беҳ аз сад ҳазор гуфтааст. Хушо ба ҳоли онон!!!

ХУЛОСА ВА СУОЛ

Шояд хонандаи закӣ пай бурда бошад, ки ҳадаф аз ин гуфтаҳо чист? Албатта хуб аст, ки аз қавме ё миллате расму марсуме гирифта шавад, аммо агар он муносиб бошад. Масалан, шаҳрсозӣ, кандакорӣ ва монанди инҳо. Аммо аъмоле ба монанди шаробхорӣ, рақсу бозии бемаъно, либоспӯшии бегона аз вижагиҳои миллии як қавм бисёр бад аст, ки бар миллате дигар таҳмил ё худ бор баста шавад. Барои мисол оё шаробхориву мастӣ ва рақсу базми бемаъно дар гирди арча ва он ҳам ба хотири гиромидошти ҷашни бегона аз фарҳанги миллӣ барои тоҷик муносиб аст?

Тоҷик бояд бидонад, ки Наврӯзе бузугтар аз Соли наву ватанаш табиате беҳтар аз миллион арчаи солинавӣ ва анвои нӯшидание ба маротиб беҳтар аз Шампону Водкаву Виски дорад. Танҳо бастани камари ҳиммат мебояд, ки ононро ба по дораду та?лид аз дигарон накунад, вагарна шоми имрӯзаш бесаҳар мемонад